Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası Nedir?
Eski adı ile izale-i şüyu ve yeni adıyla ortaklığın
giderilmesi davaları, paylı (müşterek) ya da elbirliği (iştirak halinde) ile
mülkiyete konu olan gayrimenkul veya arsa bunların dışında ise taşınır mallar
için de ortaklar arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip
bireysel mülkiyete geçmeyi sağlayan karşılıklı dava türü olarak
nitelendirilmiştir.
Ortak Mülkiyet Nedir?
Birden çok kişinin taşınır veya taşınmaz nitelikteki aynı mal
üzerinde maddi şekilde bölünmemiş paylara malik olmaları anlamına gelen
mülkiyet türü, paylı mülkiyet olarak karşımıza çıkmaktadır. Bahsedilen mülkiyet
biçiminde aksi kararlaştırılmadıkça bütün ortakların payları eşit sayılır.
Elbirliği İle Mülkiyet Nedir?
Söz konusu mülkiyet türü Medeni Kanunun 701. maddesinin 1. ve
2. fıkralarında “Kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan
topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti, elbirliği
mülkiyetidir. Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her
birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır” şeklinde hüküm
altına alınmıştır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Ortakların Talepleri
Nelerdir?
Ortaklığın Satış Sureti İle Giderilmesi
Ortaklığın Kat Mülkiyeti Kurulması Suretiyle Giderilmesi
Ortaklığın Aynen Taksim Suretiyle Giderilmesi
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Hangisidir?
Bir davanın hangi Mahkemede açılıp takip edileceği hususu
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda düzenlenmiştir. Buna göre öncelikle
ortaklığın giderilmesi davası için Sulh Hukuk Mahkemelerini görevli olduğu
bilinmelidir. Davanın Sulh Hukuk Mahkemesinde açılmaması halinde dosyanın
görevli mahkemeye gönderilmesine karar verilecektir. Yine aynı kanun gereği
yetkili mahkeme ise dava konusu olan taşınmazlardan birinin bulunduğu yer
mahkemesidir.
Örneğin dava konusu taşınmazın Trabzon-Arsin'de olması
halinde davaya bakacak görevli ve yetkili mahkeme Trabzon Sulh Hukuk
Mahkemeleridir.
Ortaklığın Giderilmesinin Aynen Taksim Şeklinde Giderilmesi
Nedir?
Ortaklığın giderilmesi davasında tarafların anlaşamaması
halinde, TMK md. 699 gereğince taraflardan birinin ortaklığın giderilmesinin
aynen taksim şeklinde yapılmasını istemesi durumunda hakim tarafından aynen
taksimin mümkün olup olmadığı incelenecektir. TMK md. 699/2 gereğince “Paylaşma
biçiminde uyuşma sağlanamazsa, paydaşlardan birinin istemi üzerine hakim, malın
aynen bölünerek paylaştırılmasına, bölünen parçaların değerlerinin birbirine
denk düşmemesi hâlinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme
sağlanmasına karar verir.”
Aynen taksim şeklinde ortaklığın giderilebilmesi için
taşınmazların boyutu, niteliği, taraf sayısı, imar durumları ve diğer tüm
özellikler incelenir.
Kat Mülkiyeti Kurulabilen Bir Taşınmaz İçin Ortaklığın
Giderilmesi Mümkün Müdür?
Kat mülkiyeti kurulabilen bir taşınmaz malda satış ile
ortaklığın giderilmesi mümkün değildir.
Ortaklığın Giderilmesinin Satış Suretiyle Yapılması
Taşınmazın aynen taksimi mümkün değilse yahut taraflardan
hiçbiri aynen taksim istememişse artık ortaklık satış yöntemi ile giderilir.
Taşınmazın Satışı Açılan Bu Dava ile Mi Yapılır?
Taşınmazın satışı açılan ortaklığın giderilmesi davasında
yapılmaz. Satış memurluğu ya da icra dairesi aracılığıyla taşınmaz satılarak
ortaklık giderilir. TMK md. 699/3 gereğince “Bölme istemi durum ve
koşullara uygun görülmezse ve özellikle paylı malın önemli bir değer kaybına
uğramadan bölünmesine olanak yoksa, açık artırmayla satışa hükmolunur. Satışın
paydaşlar arasında artırmayla yapılmasına karar verilmesi, bütün paydaşların
rızasına bağlıdır.”
Ortaklığın Giderilmesi Davaları Ne Kadar Sürer?
Taraf sayısı ve dosyanın niteliği burada önemlidir. Yaklaşık
olarak 10-12 ay içerisinde sonuçlanan ancak durum gereği değişiklik gösteren
dava türüdür. Önemle belirtmek gerekir ki, dosyada tarafların çok fazla olması
ya da taşınmazlarla ilgili farklı iddialarda bulunulması durumunda bu süreç çok
daha uzun sürebilir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Durumlarda Açılır?
Örneğin miras olarak dört kardeşe bırakılan gayrimenkulün
kardeşler arasındaki anlaşmazlık nedeniyle ortak taşınmazları hakkında bir
konuda karar veremezlerse mahkemeden ortaklığın giderilmesini isteyebilirler. Bu
durumda devlet aracılığıyla mülk ilan yoluyla satışa çıkarılır ve satış bedeli
paydaşlar arasında paylaştırılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Ücret Nedir?
Ortaklığın giderilmesi davası da pek tabii harca tabi olan
dava türlerindendir. Davayı açmış olan paydaş dava harcını ve mahkeme
giderlerini davanın başında ödemek zorunda kalsa dahi davanın sonuna
gelindiğinde mahkeme giderlerinin ve beraberinde avukatlık ücretlerinin payları
oranında taraflara yükletileceği bilinmelidir. Ortaklığın giderilmesi davasında
dava sonunda bir kazanan veya bir kaybeden olmaz, davaya taraf olan herkes dava
sonucundan aynı biçimde etkilenecektir.
Muhdesatın Aidiyeti Nedir?
Ortaklığın giderilmesi davasına konu olan taşınmaz üzerindeki
yapılarda hak iddia edilmesi durumudur. Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası
ile davayı açan taraf, muhdesatın kendisi tarafından meydana getirildiğini veya
muhdesatın kendisine ait olduğunu mahkeme kararı ile tespit edecektir.
Hukuki sorunlarınızla ilgili profesyonel yardım almak
istemeniz halinde iletişim bölümündeki iletişim araçlarıyla ofisimizle
iletişime geçebilirsiniz.
